Historia


Historię Spółdzielni zapoczątkowało założenie w 1912 roku Spółdzielczego Stowarzyszenia Spożywców „Przyszłość". Spośród wielu działaczy społecznych, którzy wyróżnili się jako organizatorzy i współorganizatorzy Stowarzyszenia należy wymienić: ks. Józefa Kobylińskiego, Tomasza Kołtuna - ówczesnego burmistrza miasta Kraśnika, Stefana Czerwińskiego - aptekarza, Józefa Latosa i Władysława Pytlakowskiego - kierownika szkoły podstawowej.

Pierwszym Prezesem zarządu był ks. Józef Kobyliński a kierownikiem pierwszego sklepu (nr 1), mieszczącego się przy ulicy Kościuszki, w latach 1912-1917 był Kazimierz Marzan.

Wybuch I wojny światowej przerwał działalność Spółdzielnia jej warunki i zakres pracy uległy zmianie. Władze okupacyjne wprowadziły reglamentację na wiele artykułów codziennego użytku. W roku 1916, w czasie przemarszu wojsk, Spółdzielnia została ograbiona, ale już pod koniec 1917 roku powtórnie uruchomiła swój sklep przy ul. Kościuszki.

Z dniem 29 grudnia 1922 roku, na podstawie Ustawy Spółdzielczej z 1920 roku, wpisano do rejestru handlowego Sądu Okręgowego w Lublinie Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywców „Przyszłość" w Kraśniku z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości udziałów.

Liczba członków Spółdzielni rosła z roku na rok, w 1923 roku było to już 346 osób. Zapisując się do Spółdzielni ludzie mieli pewność, iż otrzymają przynajmniej niewielkie ilości podstawowych produktów spożywczych.

Stowarzyszenie Spożywców „Przyszłość", obok typowej działalności gospodarczej, prowadziło zakrojoną na szeroką skalę działalność społeczno – charytatywną, polegającą na udzielaniu pomocy różnym instytucjom i organizacjom społecznym.

Terror czasu okupacji znacznie ograniczył działalność społeczno - wychowawczą i gospodarczą Spółdzielni. Pomimo tego działalność Spółdzielni nie została zawieszona, a nawet zwiększyła liczbę członków, która w 1942 roku wynosiła już 718 osób. Systematycznie także wzrastały obroty Spółdzielni.

Po odzyskaniu niepodległości w roku 1945 nastąpił szybki rozwój Spółdzielni. Powstały nowe placówki handlowe, wzrosło zatrudnienie, nabyto nowe nieruchomości, systematycznie wzrastała wartość obrotów ze sprzedaży detalicznej.

Lata 1946-1970 to okres wzrostu potencjału gospodarczego Spółdzielni i poszerzenie zakresu jej działalności o gastronomię, masarnictwo i piekarnictwo. Prowadzona była również działalność usługowa dla ludności tzw. „Praktyczna Pani".

W tym okresie Spółdzielnia prowadziła 35 sklepów, 9 kiosków, 7 zakładów produkcyjnych, 4 restauracje i zatrudniała około 400 pracowników. W zakresie działalności społeczno – wychowawczej współpracowała z organami samorządu spółdzielczego, prowadziła także działalność kulturalno – oświatową dla kobiet, dzieci i młodzieży. Słowem nie było w Kraśniku dziedziny życia, w której PSS nie miałby czegoś ważnego do powiedzenia.

Na początku lat 70-tych Spółdzielnia rozpoczęła budowę kolejnych nowych sklepów. W roku 1976 oddano do użytku dwa największe obiekty: „Supersam" przy ul. Sikorskiego oraz Spółdzielczy Dom Handlowy przy ul. Plac Wolności, którego piętro decyzją władz odebrano i przekazano Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Handlu Wewnętrznego (WPHW) w Kraśniku. Po wielu starciach i interwencjach dopiero na początku 1986 roku pomieszczenia te wróciły do „Społem". Na piętrze uruchomiona została sprzedaż artykułów przemysłowych a artykułów spożywczych na parterze.

Lata 80-te przyniosły zmianę o znaczeniu historycznym dla kraju a w konsekwencji również i dla Spółdzielni. Zgodnie z ustawą „Prawo Spółdzielcze" z dnia 16 września 1982 roku, w dniu 14 listopada 1982 roku podjęto uchwałę dotycząca założenia Spółdzielni pod nazwą „Społem" Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Przyszłość" w Kraśniku. Zatwierdzono statut, regulamin Rady Nadzorczej oraz główne kierunki działalności PSS. Na uroczystych obchodach 70-lecia Spółdzielni Spożywców „Przyszłość" w Kraśniku dnia 20 listopada 1982 roku ówczesny prezes Stanisław Kurek przyjął, z rąk przewodniczącego Rady WSS i Prezesa Zarządu WSS, sztandar Spółdzielni. W drugiej dekadzie lat 80-tych występował jeszcze okres intensywnego rozwoju gospodarczego PSS w Kraśniku. Spółdzielnia na koniec 1988 roku była w posiadaniu: 36 sklepów, 36 zakładów gastronomii otwartej i zamkniętej, 6 zakładów produkcyjnych w tym: 3 piekarni, 1 ciastkarni, 1 masarni, 1 wytwórni wód gazowanych i rozlewni piwa oraz 10 punktów usługowych i zatrudniała 614 pracowników.

Początek lat 90-tych to ogromne zmiany w funkcjonowaniu państwa a w konsekwencji i spółdzielni. Weszła w życie „Ustawa o Wolności Gospodarczej", jednocześnie zaczęły się procesy reprywatyzacji i prywatyzacji gospodarki a w tym przede wszystkim handlu. „Społem" w Kraśniku, podobnie jak inne PSS-y straciła wiele placówek handlowych prowadzonych w lokalach dzierżawionych. Ponadto zlikwidowano zakłady gastronomiczne, wytwórnię wód gazowanych i rozlewnię piwa, ośrodek Praktyczna Pani. Z tej przyczyny wielu pracowników straciło pracę.

W swej 100-letniej historii Spółdzielnia poddana była licznym reorganizacjom sprzecznym z ideą Spółdzielczości. Mimo tych przeciwności Spółdzielnia przetrwała. Zachowała swoją tożsamość, skutecznie konkurując z polskimi i zachodnimi sieciami, a tradycje ruchu spółdzielczego stanowią przesłankę do bieżącego działania tak aby pokolenia, które po nas przyjdą pozytywnie oceniły nasz dotychczasowy wysiłek.